Sinds het behalen van jouw HBO diploma ben je enkele jaren als Marketing manager werkzaam bij een grote handelsmaatschappij. De afgelopen jaren heb je werkelijk alles opzij gezet om aan jouw carrière te werken en een goede positie op de maatschappelijke ladder te bereiken. Je bent nu 29 jaar en je hebt net vernomen dat je eindelijk zwanger bent. Prachtig toch? Maar wat houdt deze zwangerschap nu in voor jouw baan, welke rechten en welke plichten heb je? Moet je de werkgever direct op de hoogte stellen of wacht je liever op het moment dat het beter uitkomt?
Wij leggen het je graag uit.
Zwangere werkende vrouwen in Nederland.
In 2012 heeft het College voor de rechten van de mens een uitvoerig onderzoek gedaan naar de positie van de zwangere vrouw op de werkvloer. Regelmatig kreeg het College namelijk meldingen van misstanden wanneer een vrouw bij haar baas melde zwanger te zijn. Uit het onderzoek werden enkele schokkende conclusies getrokken. Bijna de helft van de vrouwen, die zwangerschap en werk combineren, hadden te maken met mogelijke discriminatie. Ook bijna de helft van de zwangere vrouwen gaven aan dat het tijdelijke arbeidscontract op het laatste moment niet verlengd werd. Iets meer dan 10 procent van de vrouwen die na de zwangerschap op de werkvloer terugkeerden, gaven aan dat zij promotie of loonsverhoging waren misgelopen. Ook bleek dat de werkgever erg terughoudend was als het ging om het vergoeden van cursussen of het uitbreiden van het aantal uren in het arbeidscontract. Discriminatie van zwangere vrouwen is volgens de Nederlandse wetgeving verboden. De belangrijkste wettelijke bepalingen zijn terug te vinden onder artikel 6 en 7 van het burgerlijke wetboek. Hiernaast biedt de Wet Gelijke behandeling van mannen en vrouwen bescherming voor de zwangere medewerkster.
Wanneer ga ik mijn zwangerschap melden?
Je bent verplicht om jouw zwangerschap maximaal drie weken voor het ingaan van het zwangerschapsverlof bij de werkgever te melden. Echter hoe eerder je de zwangerschap aan jouw werkgever meldt, hoe eerder deze maatregelen kan nemen om jouw zwangerschap op de werkvloer beter te beschermen. Hiernaast is het sociaal gezien ook jouw verantwoordelijkheid om jouw werkgever tijdig op de hoogte te stellen van jouw zwangerschap.
De gevolgen van mijn zwangerschap op mijn werk?
Een werkgever is verplicht om binnen twee weken nadat je de werkgever hebt ingelicht over jouw zwangerschap, is deze verplicht om jou te informeren over de mogelijke risico’s en het beperken van deze risico’s die het werk met zich meebrengt. Tijdens de zwangerschap heb je ook recht op extra pauzes die in totaal maximaal een achtste deel van de totale werktijd uitmaken. Als je 8 uur per dag werkt, heb je dus recht op maximaal 1 uur pauze in totaal. Ook al ben je zwanger, je dient de werkzaamheden naar vermogen uit te voeren. Alleen in overleg met de werkgever mag je bepaalde verantwoordelijkheden uitbesteden aan collega’s. Wanneer een zwangere werknemer haar taken niet kan uitvoeren is de werkgever verplicht om tijdelijk vervangend werk aan te bieden.
Overhandigen van een zwangerschapsverklaring?
Ook ben je verplicht om een officiële zwangerschapsverklaring van een arts of verloskundige aan jouw werkgever te overhandigen. In deze verklaring staat de vermoedelijke datum van jouw bevalling. Deze zwangerschapsverklaring heeft de werkgever en de uitkerende instantie nodig als je gebruik maakt van het zwangerschapsverlof.
Hoe zit het met overwerk en rusttijden?
De werkgever dient zorg te dragen voor een geschikte ruimte om uit te kunnen rusten. In veel gevallen zal de bedrijfskantine hierin volstaan. Voor wat betreft overwerk en nachtdiensten dient de werkgever vrijstelling te verlenen. Wettelijk gezien mag een zwangere medewerkster niet tussen 00.00 en 06.00 uur werken. Tevens is de werkgever verplicht om te zorgen voor regelmatige werktijden. Een uitzondering hierop is dat de werkgever kan aantonen en aannemelijk maakt dat dit redelijkerwijs niet van hem verlangd kan worden.
Hoe zit het met de zwangerschapsonderzoeken?
De werkgever is verplicht om de zwangere medewerker in de gelegenheid te stellen de noodzakelijke onderzoeken, die te maken hebben met de zwangerschap, te ondergaan. Hierbij behoudt de medewerker het recht op het vastgestelde salaris zoals dit in het arbeidscontract is vastgelegd.
Kan ik ontslagen worden tijdens mijn zwangerschap?
Tijdens de zwangerschap en in de eerste 12 weken na de zwangerschap mag de werkgever de betreffende werkneemster niet ontslaan. Echter in bijzondere omstandigheden kan een ontslag van de werkneemster worden aangevraagd. Hierbij moet je denken aan een faillissement of ontslag op staande voet.
Heb ik recht op zwangerschapsverlof?
Mits de werkgever jouw officiële zwangerschapsverklaring heeft ontvangen heb je recht op een zwangerschapsverlof dat de duur heeft van minimaal zestien weken. Dit verlof, waarin je recht hebt op een uitkering die 100 procent van het dagloon bedraagt, kan vier tot zes weken voor de vermoedelijke bevalling aanvangen. Ook de extra emolumenten zoals een kerstpakket, pensioenregeling en de jaarlijkse winstdeling blijven gewoon bestaan. Heb je een lease auto van de baas? Dan mag je hierover blijven beschikken tenzij eerder overeengekomen was dat deze auto alleen voor zakelijk verkeer gebruikt wordt. Voor het bepalen van de einddatum van het zwangerschapsverlof ben je verplicht om binnen twee dagen na de bevalling de geboorte van het kind te melden aan de werkgever.
Minder werken na de bevalling?
Veel jonge moeders hebben de wens om na de bevalling minder te gaan werken. Een werkgever is echter niet verplicht om je een deeltijdbaan aan te bieden. Echter door de invoering van de Wet aanpassing arbeidsduur (WAA) is het voor werknemers een stuk eenvoudiger om het aantal arbeidsuren, dat in het arbeidscontract is opgenomen, uit te breiden of te verminderen. Deze wet is echter alleen van toepassing op bedrijven met meer dan 10 medewerkers. Kleinere organisaties zijn verplicht om het aantal arbeidsuren in overleg met de medewerker aan te passen. Een valkuil is echter dat de medewerker minstens één jaar in dienst moet zijn bij de werkgever en dat de aanpassingen van het arbeidscontract minimaal vier maanden voor de ingangsdatum schriftelijk zijn aangevraagd.
Stoppen met werk na de zwangerschap?
De mogelijkheid bestaat dat je na het zwangerschapsverlof besluit om te stoppen met werken. Het gevolg hiervan is dat je geen recht kan doen gelden op een werkloosheidsuitkering omdat je verwijtbaar werkloos is geworden. Indien je kan aantonen dat je er niet in geslaagd bent, ondanks dat je je redelijkerwijs hebt ingespannen, om opvang voor het kind te vinden, kan het zijn dat je alsnog recht hebt op een werkloosheidsuitkering.
Heeft mijn partner recht op kraamverlof?
Het bevallen van een partner is één van die persoonlijke omstandigheden waarvoor de partner recht op verlof kan doen gelden. In beginsel kan jouw partner, op zeer kort termijn doch uiterlijk binnen vier weken na de bevalling, kraamverlof kan opnemen. Deze twee dagen kraamverlof vallen onder de speciale verlofregeling en dienen door de werkgever gewoon te worden doorbetaald.
Hoe zit het met onbetaald ouderschapsverlof?
Na het zwangerschapsverlof kan je ook gebruik maken van het onbetaalde ouderschapsverlof. Met dit ouderschapsverlof kan je tijdelijk minder werken zodat je meer tijd kunt besteden aan jouw partner en de kinderen. Voor de moeder geldt dat het onbetaalde ouderschapsverlof sinds 1 januari 2015 gebaseerd is op 26 maal het aantal uren dat per week gewerkt wordt. Werk je 40 uur per week dan heb je recht op 1.040 uur (130 dagen) onbetaald ouderschapsverlof. Ook jouw partner heeft het recht om gebruik te kunnen maken van het onbetaalde ouderschapsverlof. Helaas heeft jouw partner slechts recht op 3 dagen onbetaald ouderschapsverlof bij de geboorte van een kind.
Overleg met de werkgever?
In alle gevallen is het vanzelfsprekend dat je de werkgever tijdig informeert over jouw zwangerschap. Hiermee worden beide partijen in staat gesteld om tijdig maatregelen te nemen zodat de risico’s die de zwangerschap kunnen bedreigen, worden geminimaliseerd. Op basis van vertrouwen kan je samen met de werkgever een plan opstellen waarbij rekening gehouden wordt met jouw zwangerschap. Ook kunnen jullie tijdig overleggen hoe jullie verder gaan als je eenmaal bevallen bent.
